amalinks wokungena

Breaking News

Amabandla Ezombusazwe eSouth Africa Asolwa Ngokwethula Inkulumo Eziphehla Udlakela lweXenophobia


Batshengisela bakhonona ngokuhlaselwa kwabantu bokuza.
Batshengisela bakhonona ngokuhlaselwa kwabantu bokuza.

Inkokheli zamabandla ezombusazwe kweleSouth Africa zetheswa umlandu wokwethula inkulumo ezingabangela udlakela lwexenophobia kumizamo yokuzitholela uxhaso emphakathini.

Esethula inkulumo yakhe ngesikhathi sengxoxo mpikiswano ephalamende, umkhokheli webandla lePatriotic Alliance uMnumnzana Gayton Mckenzie obuya njalo abe ngumphathintambo wogatsha lwezemidlalo lamasiko kuhulumende womanyano, uthe abokuza bonke abaselizweni ngokungekho emthethweni kabavinjwe bengaphiwa usizo ezibhedlela zikahulumende.

Linkulumo kaMnumnzana Mckenzie isilandelwe ngeyomkhokheli webandla leInkatha Freedom Party uMnumnzana Velenkosini Hlabisa obuya njalo abengumphathintambo wezabelo kuhulumende womanyano. UHlabisa utshele amalunga ebandla lakhe ukuthi awasungule umkhankaso wokuthi izitolo ezisathuthukayo amaSpaza shop wonke awathathwe yizizalwane zakweleSouth Africa kungabi lomuntu wokuza ovunyelwa ukwenza lelibhizimusi.

“Ibandla le IFP lizasebenzisa isikhundla salo kuhulumende womanyano ukusungula umkankaso ozaqinisekisa ukuthi zonke izitolo ezisathuthukayo ama spaza shop lawo wonke amabhizimusi amancane athengisa ukudla aqhutshwa yizizalwane zakweleSouth Africa kuphela hatshi abantu bokuza abagcwele kulezi indawo okwamanje.”

Inkulumo zeziphathamandla lezi zisolwa kakhulu ngabanye abadabuka kweleSouth Africa labokuza. Umkhokheli wenhlanganiso yezisebenzi eyeGeneral Industries Workers‘ Union of South Africa uMnumnzana Mametlwe Sebei uthi inkulumo kaMckenzie kufanele imxotshise umsebenzi ngoba ilenjongo yokusungula udlame lwexenophobia.

“UMckenzie kufanele ahle axotshwe umsebenzi njalo etheswe icala ngenkulumo yakhele eqguqguzela udlakela olubhakiswe ebantwini bokuza. Inhlanganiso yethu isola kakhulu inkulumo kaMckenzie le ayethule ephalamende kungayisikho kwakuqala lokho lapho atshengisa khona inkolelo yakhe yokuthi abokuza abansundu abalalungelo lokuphila lokwelatshwa.”

Izizalwane zeZimbabwe lazo zithi zikhathazeke kakhulu ngenkulumo zeziphathamandla lezi. Isizalwane seZimbabwe uMnumnana Greatman Mkhwebu uthi linkulumo ingabangela ukuthi uthole sekulezizalwane zakweleSouth Africa esezilinda ezibhedlela zizotshaya lokuxotsha abokuza abafuna ukuzokwelatshwa.

“Mina iyangixaka indaba kaminister nxa esabonakala eqhubeka ephehla udlame. Bengizitshela ukuthi njengoba esengene kuhulumende womanyano useyidlulisile lento yakhe yoku compainger ngokuthi amaforeigner that, amaforeigner this. Ma esengena kulendaba yezempilo ngibona engani ngumqondo ongahlakaniphile. Mhlawumbe iphalamende kayikhulume laye uminister bamfundise ukuthi ma uhola ilizwe ulihola kanjani.”

Inkulumo kaHlabisa layo isithukuthelise abanengi. Intatheli yeZimbabwe uMxolisi Ncube uthi akuzwisiseki ukuthi umphathintambo Hlabisa nguye owayememezela ukuthi abokuza abalamaphepha abavumela ukuqhuba amabhizimusi amaspaza shop kweleSouth Africa kababhalisele ukuthola imvumo yokwenza lokhu kodwa lamhlanje nguye osesithi abokuza labo bakhitshwe kungene izizalwane zakweleSouth Africa kuphela.

“Lokhu osekusenyiwa ngumnumnzana uHlabisa kutshengisa ukuthi akazimisele ukuthi bonke abantu abawalungeleyo bathole amaSpaza kodwa ufuna kuphela ukuthi abanye bavalelwe phandle. Ngicabanga ukuthi vele yinto ebihloswe nguhulumende womanyano ngoba siyazi ukuthi kulezi insuku kukhanya sekuyakhuphuka kakhulu ukuthi abantu bokuza babhekwe njengabantu ababi bavalelwe ngaphandle. Siyazi futhi sekuke kwathiwa bona babulala abantu so lokhu okwenzakalayo kuyinto embi.”

Amabandla ezombusazwe kweleSouth Africa aseqalisile ukudinga usekelo lokhetho lwezabelo oluzaqutshwa ekupheleni komnyaka ozayo. Kuvamile ukuthi ngokhetho lwezabelo kuqhamuke udlakela lwexenophobia lubangelwa zinkokheli ezithembisa abavoti ukuthi kungaxotshwa abokuza bazosala belemisebeni, izindlu lokunye abakudinga empilweni. Udlakela lwexonophobia ngo 2008 lwabulalisa abantu abedlula amatshumi ayisithupha (62).

Forum

XS
SM
MD
LG