Uhulumende Uvimba Intatheli Yakwele Nigeria Ukungena Elizweni

UMnu. George Charamba.

Intathelizindaba leyi, iyalelwe ukungena kweleZimbabwe NgoLwesithathu, ngoba ibikwa ibingela imvumo yeVISA, edingakalayo kuzethekeleli eziyizizalwane zaseNigeria.

Abantu baveza imizwa ehlukeneyo, ngokwaliswa ukungena kweleZimbabwe, kwentathelizindaba eyisizalwane sase Nigeria, uDavid Hundeyin, ngemva kuphoselanwa aqatha enkundleni yeTwitter phakathi kukahulumende lale intathelizindaba.

Intathelizindaba leyi, iyalelwe ukungena kweleZimbabwe NgoLwesithathu, ngoba ibikwa ibingela imvumo yeVISA, edingakalayo kuzethekeleli eziyizizalwane zaseNigeria.

Kulokho akulobe enkundleni yebulenjini eyeTwitter kuthange, uDavid usole kakhulu izisebenzi zeZimbabwe zaselingweni zendizamtshina eseRobert Gabriel Mugabe Airport, esithi bamumise okwamahola angafika ayisitshiyagololunye-9hours, ehofisini ekade inuka, ingela sambuzi, bengakamchasiseli ukuthi ubezamele abuyele sikhathi bani kibo.

Kodwa unobhala wogatsha olubona ngezokwethulwa kwemibiko, uMnumzana Nick Mangwana, uthi bekuqondile ukuthi uDavid avinjwe ukungena kuleli, ngoba abogatsha lwendaba zasekhaya bebelandela iziqondiso zomthetho wokungena elizweni kwezokwethekelela kwezizalwane zaseNigeria.

“Sikhuluma laye, uthe ubebuye ukuzovakatshela umngane wakheubengekho emsebenzini. Okokuthi tintathelizindaba akulani lodaba lolu. Wayengafanelanga ukungena kuleli ngoba imithetho ithi nxa uyisizalwane seNigeria, kumele ube leVISA. Uphuze ukubuyela ngakibo ngoba indizamtshina abuye ngayo, iphangisile ukubuyela, yena esakhulumisana sezisebenzi zeImmigration.”

Unobhala jikelele wenhlanganiso yentathelizindaba, eyeZimbabwe Union of Journalists, uPerfect Hlongwane, uthi njengenhlanganiso, kabenelisi ukukhuluma ngaloludaba, njongoba uDavid ubebuye eZimbabwe ukuzozilibazisa, hatshi ngomsebenzi.

“Kulusizi okwenzakeleyo, kodwa thina njengenhlanganiso asilawo amandla okuthi sikhulume ngaloludaba. Aluba ubebuye eqondale lomsebebenzi wokuthatha izindaba, kwaba lenhlupho ezinje, besingskhona ukuthi sikhulume ngakho. Kodwa esifuna ukukukuthaza yikuthi kungakhathalekile ukuthi siyizintathelizindaba, kufanele sazi ukuthi ilizwe linye ngalinye lile mthetho yalo okumele siyilandele.”

Kodwa enye njalo intathelizindaba engafunanga ukuvezwa igama, ithi ukuphoselana amaqatha osokusenzakala, ezinkundleni zokuxhumana lokuziibazisa ezinjene Twitter, kulakho ukuphazamisa umsebenzi wokwethekelelwa kweZimbabwe.

“Intathelizindaba leyi is an award-winning journalist, bekulithuba lokuthi akhulume okuhle phezu kwelizwe lethu, especially nxa ebebuya on a social visit and not emsebenzini. Kuyadanisa ukuthi ubesekhuluma esithi kasaphenduki eZimbabwe. Lokhu kulakho ukukwenza ukuthi abanye abamlandelayo abangafuna ukubuya kuleli, beyekele because sebesesaba ukuphathwa kubi.”

Ingcwethi ecubungula ezobudlelwane lamanye amazwe, uNkosikazi Gertrude Sizinda, uthi udaba lolu lwalumele luphathwe ngobunono obukhulu hatshi ukuthi lucaywe enkundleni yeTwitter.

“Njoba uhulumende esithi ngumthetho, kutsho ukuthi kufanele ulandelwe. Okukhona yikuthi ingxenye engabe ephethwe ngcono, hatshi ukumuDetainer okwesikhathi eside kangako, endaweni ayitshileyo. Lokhu kwenza ukuthi noma umthetho umuyalisile ukuthi engene kwelakithi, indlela esimphethe ngayo, layo kayilunganga. Ngithemba abeForeign Affairs bazalungisa khonapho.”

Ubuye njalo uNkosikazi Sizinda wathi isehlakalo lesi sibeka sobala ukuthi amazwe aseAfrica, kumele adingisise ukuthi bayawafuna na amaVISA, ukuze izizalwane zabo zethekele amanye amazwe kungela nkinga ezinje.

“Kumele kusifundise njengamazwe ase Africa ukuthi asifuni izinto ezinjengama VISA. Khathesi lesi sethekeli sesihambile njalo sithi asisaphenduki. Asikhipheni amaVISA lawa senelise ukuvakatshelana ngendlela elula.”

NgoLwesithathu, uHundeyin uze wenelisa ukuya kwele Ghana, lapho asehlala khona, njoba wabaleka kweleNigeria, ngendaba eziphathelane lezodlakela. Kodwa uyafunga ukuthi akasoze ephenduke kweleZimbabwe ngendlela aphathwe ngayo.

Your browser doesn’t support HTML5

Udaba Silethulelwa nguTobias Mudzingwa.