amalinks wokungena

Breaking News

Inkulungwane leNkulungwane Zenkomo Zilakho Ukucuba Esabelweni seZansi yemaNdebeleni 


Cattle
Cattle

Abafuyi abanengi esiqintini seGwanda bathi sebedlela evalweni ngoba inkomo zabo zilakho ukucuba lonyaka ngenxa yokutshabalala kwamadlelo lokutsha kwamadamu kulumango.

Inengi lezakhamizi libikwa selibanjwa ngamandla ukuhambisa inkomo emapulazini ngoba kungasela kudla emakhaya.

UMnu Gabrieal Moyo oweMawabeni eGwanda uthi lanxa amanzi esesekhona kabaselalo ithemba lokuthi angabenela bona, izifuyo zabo kanye lenyamazana zendle.

“Izifuyo ukudla akusekho abanye abafana sebehambisa emapulazini ukuthi bayezelusa khonale ngoba lapha ekhaya sokomile utshani abukho lonyaka izifuyo ziyakufa ngoba lokuthenga ukudla sebeqalisile ukuthi kusiyafika inyanga ezayo zibe sezinikwa ukudla ngoba zingawa.”

Amazwi la agcizelelwe nguMnu Alex Sibanda oweNkazhe eGwanda North othi amanzi lawo aludubo.

“Indlala ikhona ebantwini kodwa eyenkomo yiyo enkulu kakhulu inkomo ziyacuba akulamanzi ,okuncedisayo akukho ezethu thina esingelalutho zizaphela njengalonyaka khona akula nkomo esizasala layo , kudala thina sisakhula kwakubiswa ama bale lawana awotshani yiyo ayenceda inkomo lamhlanje akukho inkomo sizazinceda ngani.”

UMnu Thembani Moyo oweMapate eGwanda South uthi labo babhekane lodubo olufanayo.

“Isimo samanzi lonyaka sisibeke kwelinye izinga elesabekayo okokuthi lonyaka kuzakubanzima nxa izulu lingaphangisanga sesiphongukhuleka ukuthi nga uNkulunkulu uyasibona izulu liphangise ukuna ngoba nxa lingaphangisanga ukuna sekukubi vele ngoba into ekhona since amadamu akhona agejwa nguSmith lalamhlanje amadamu akhona kasatshoni njalo sethatha isikhatshana abesesitsha.”

EMatobo bona bathi amadlelo akhona kodwa izifuyo zabo sezihlaselwa yimikhuhlane abangayizwisiyo. Lokhu kufakazwa ngesinye sezakhamizi salumango, uMnu. Collen Ngwenya.

“Into ehluphayo kakhulu engiyibonayo yimkhuhlane yenkomo eqhamukayo esingayijwayelanga uthola inkomo seziqhuqha iqhuqha izife ungakwazi ukuthi iqhuqhiswa yini kodwa nxa uyikhangele ngamehlo enyama ubone inkomo inonile sumangala iqhuqha izife so sifuna kudingisiswe ukuthi lumkhuhlane ubangelwa yini.”

Mqondisi wogatsha lwezokulima eZansi yemaNdebeleni uMnu Mkhunjulelwa Ndlovu uthi isi o sesibi kwezinye indawo zeZansi yemaNdebeleni.

Ngomnyaka ka2020 inkomo ezifika inkulungwane ezingamatshumi amabili 20,000 zabulawa yindlala kulesisabelo.

Kusenjalo kulomntwana wesikolo ogxotshwe yibhasi wafa izolo eSengezane eGwanda South, libhasi kubikwa ibisiyathwala abantu abakade besiya emhlanganweni kaMongameli Emmerson Mnangagwa wokukhankasela usekelo kukhetho oqhutshelwe eBulilima lamhlanje.

please wait

No media source currently available

0:00 0:03:24 0:00

Forum

XS
SM
MD
LG