amalinks wokungena

Breaking News

Ingwenya Zihlasela Izifuyo eDamu leMakapakapa, eMatebeleland South


Idamu leMakapakapa eligcwele ingwenya
Idamu leMakapakapa eligcwele ingwenya

Izakhamizi lezi zithi inengi labo sebesele bengabayanga ngenxa yalezingwenya ezibamba izifuyo ezibalisa imbuzi, inkomo labobabhemi. Ngakhoke zithi zifisa ukuba ngabe inkokheli yalindawo kuhulumende lesiqintini iphuma lamaqhinga okususa lezingwenya kulelidamu zingakaphelelwa yizifuyo.

MATEBELELAND SOUTH................

Izakhamizi zeMakapakapa kuWard 15 eSelonga eZansi yemaNdebeleni zikhala ngengwenya eseziqede izifuyo edamu leMakapakapa.

Zithi zifisa ukuba ngabe inkokheli yalindawo kuhulumende lesiqintini iphuma lamaqhinga okususa lezingwenya kulelidamu zingakaphelelwa yizifuyo.

Izakhamizi lezi zithi inengi labo sebesele bengabayanga ngenxa yalezingwenya ezibamba izifuyo ezibalisa imbuzi, inkomo labobabhemi.

UMnu Samuel Khoza osuka eMaphula village uthi njengezakhamizi babhekane lodubo olukhulu

“Udubo esibhekane lalo edamu leMakapaka zingwenya ezidla izifuyo zethu, zidla imbuzi,zidla amadonki lawe muntu ungahamba butshapa ziyakudla.Ngabe ingwenya lezi siyathola abantu bazibulale ngoba zisiqedela izifuyo zethu.”

Lamazwi agcizelelwe nguMnu Silibaziso Nkomo esinye isakhamuzi seMakapakapa.

Donkeys in Mat South
Donkeys in Mat South

“Amadonki abezidlela phansi kwamanzi ingwenya idonse itshaye imbuzi idonse itshaye ezinye siyakhipha ezinye siyadla.Sesilimele, lokhansila sake samtshela wathi ingwenya kufuna sekutholakale ozayithenga sathi hanti kumele uhambe phezulu, vele asisela zifuyo.”

UMnu Melusi Moyo uthi ngaphandle kokulahlekelwa yizifuyo impilo zabantu zisengozini ngenxa yengwenya lezi.

“Ingwenya leziyana zinengi kakhulu zilabantwana abanengi so ziyalamba, abekhansili bake babuya badubula eyinye kodwa akuzange kwaba lomahluko lokhu kusiba kubi,sisengozini ngoba ngemuva kubo 2002 kusiya ku2006 zike zabamba abantu labantwana kathesi abathunywa edamu ngoba kuyingozi.”

UMnu Bethwell Ncube uthi sebevale izibaya ngenxa yengwenya lezi osekulethe ubunzima obukhulu kuzakhamizi.

“Akula olunye uncedo esilalo ukuthi kumbe lezingwenya zibulawe, ngoba izifuyo zethu seziphelile zonke akusela, kuyasilimaza kakhulu ngoba izifuyo lezi yizo ezisiphilisayo, ngingathengisa imbuzi sengiphila labantwana.”

Umqondisi weGwanda Rural District uMnu Ranganai Sibanda uthi bazaqhuba umhlangano lezakhamizi ukuze baphume lamaqhinga okuqeda loludubo.

“Umbiko wengwenya ngiwutholile, sizahlangana lekomidi yeCAMPFIRE yesigaba khonangale kube lendlela yokuqeda udubo olukhona.”

Ngenxa yokungani kuhle kwezulu emhlubulweni weMatebeleland South inengi lezakhamizi liphila ngokufuya lithengise izifuyo ezibalisa imbuzi lenkomo. Kungakho zithi ukuxhwala kwengwenya lokhu kuzabatshiya bengabayanga.

please wait

No media source currently available

0:00 0:03:11 0:00
XS
SM
MD
LG