amalinks wokungena

Breaking News

Izifundi Zikhala Ezimathonsi Ngokubambelelwa Lapho Zifundela Imisebenzi.


ZINASU President Bennon Ncube
ZINASU President Bennon Ncube

Kulokuthi balolonge ubungcitshi emsebenzini abawufundelayo, abafundi abanengi bakhala ngokuthi yibo asebesebenza umsebenzi wonke okumele wenziwe yiziqatshwa kodwa bengaholiswa. 

Izifundi zemakolishini emfundo yaphezulu zikhala ngokuthi zinikwa umsebenzi omnengi ongabalingani njalo ongahambelani lalokho abakufunda esikolo ngesikhathi besiya kumankampani lakungatsha zikahulumende kuhlelo olweInternship.

Amakolitshi emfundo yaphezulu amaPolytechinic kanye lamaUniversity, ale zikhathi lapho atholisa izifundi ithuba lokuyafundela imisebenzi ephathelane lalokho eziyabe zikufundela, phansi kohlelo olwe-Industrial Attachment kumbe Internship.

Kulokuthi balolonge ubungcitshi emsebenzini abawufundelayo, abafundi abanengi sebekhala ngokuthi yibo asebesebenza umsebenzi wonke okumele wenziwe yiziqatshwa kodwa bengaholiswa.

UNkosikazi Thubelihle Ndlovu ngomunye owake wayafundela umsebenzi ngesikhathi esekholishini ogcizelela kulokhu.

“Liqiniso ukuthi bayasisebenzisa, njalo akula mbadalo esiyitholayo. Kwesinye isikhathi siyaphiwa okuyimadlana okungatsholutho kodwa sikhangelelwe ukuya emsebenzini malanga wonke, angathi siyizisebenzi. Okunye yikuthi abanye bangazuza indawo yokufundela umsebenzi abaphiwa muntu wokuthi abafundise.”

Wengeze ethi uhulumende kumele afake umthetho wokuthi izifundi lezi lazo zithole okuyimadlana komtshova nje.

“AmaAttachees kufanele anikwe iAllowance yokuthenga lokhu okufunakalayo ukwenzela ukuthi benelise ukuya emsebenzini. Kumele baphiwe okufana lemali yokugada imitshova, eye airtime kanye leyokudla. Lokhu kunganceda izifundi lezi.”

Umkhokheli wenhlanganiso emela izifundi zasemakholishini emfundo yaphezulu kanye lamaUniversity, eye Zimbabwe National Students Union (ZINASU) uBenon Ncube, uthi kulokuncindezelwa kwabafundi okukhulu, ikakhulu kubafundi besifazane.

“Sile nkinga yokuthi abafundi basebenza bengaholi, phezu kokuba kumele kubhadalwe iFull fees emakolishini. Okunye yikuthi imisebenzi abasifundusa yona ngezinye izikhathi kayihambelani lalokhu esiyabe sikufunda ezikolweni zethu. Sibona njalo abafundi besifazane becina befuqelwa kwezocansi, njengendlela yokuthola indawo yokufundela imisebenzi. Izikolo kumele zidingele izifundi zazo indawo zeAttachment njalo amankampani lenhlanganiso kumele bebabhadale okuhambelana lemisebenzi yabo okwesikhathi soneso abazabe befundela imisebenzi.”

Ingcwethi ecubungula indaba zezisebenzi, umnumzana Sam Mugumisi laye usekela umbono wokuthi kube lomthetho ovikela izifundi ukuze zingephulelwa ilungelo lazo.

“Iningi labafundi abafuna lezi indawo kuIndustry bayengeza minyaka yonke, kodwa indawo zokuthi bangene lokhu zisiya zincipha. Ukulungisa lindaba, amabandla amela amalungelo ezisebenzi kumele angenele, bavimbe ukuthi izifundi zithathele abantu abafanele baqhatshwe, imisebenzi. Kusenjalo, kufuna ukusungulwa imithetho elondoloza amalungelo abafundi abafuna ukufundela imisebenzi.”

Umkhokheli wenhlanganiso emela abaqhatshi labosomabhizimusi, eye Employers Confederation of Zimbabwe, uNkosikazi Nester Mukwehwa, uthi nxa abafundi bekuInternship akumelanga ukuthi bakhangelele ukuholiswa ngoba bengaqatshwanga kodwa basezifundweni.

“Imithetho ithi wonke umuntu ongaba esenkampanini kumbe enhlanganisweni, kumele abe leContract. Sikhangele ugwalo lolu uma sikhuluma ngendaba yezifundi, kuyabe kulotshwe egcekeni ukuba abafundi kabakho emsebenzini kodwa bazofundela umisebenzi. Abaqhatshiweyo yibo abancedisa abafundi ngokuthi umsebenzi wenziwa njani. Kutsho ukuthi umfundi akumelanga akhangelele ukubhadalwa, kodwa bakhona abanye osomabhizimusi abanika imali yomtshova.”

Unobhala wogatsha olubona ngezezisebenzi, umnumzana Simon Masanga, uthi uhulumende uyakwazi ukuba kulabo khanda-khulu kubosomabhizimusi, abaphatha abafundi njengabaqhatshiweyo kuyindlela yokungafuni ukuholisa izisebenzi zoqotho, imali ethe xaxa.

Uqhubeke ethi ugatsha lwakhe luzaqinisa umsebenzi wokubona ukuba osomabhizimusi kanye lenhlanganiso zakuleli zile zisebenzi ezinjani ngenhloso yokumelana lodubo lokusetshenziswa kwabafundi.

Ingcitshi zithi ukuvalwa kwamankampani athize kuleli yikho okutshiya abanye abafundi bencindezelwa ngoba indawo zokufundela imisebenzi ziyabe sezizilutshwane.

please wait

No media source currently available

0:00 0:04:11 0:00
XS
SM
MD
LG